การดูแลเด็กแรกเกิดอาจทำให้คุณแม่รู้สึกว่าทุกสิ่งทุกอย่างช่างท่วมท้น รับมือไม่ไหว จึงอาจรู้สึกอารมณ์แปรปรวน เกิดความวิตกกังวล อาการเหล่านี้อาจเป็นอาการของภาวะอารมณ์เศร้าหลังคลอด ซึ่งมักเกิดขึ้นกับคุณแม่หลังคลอดตั้งแต่ 2-3 วันแรกและยาวไปจน 2 สัปดาห์ หากอาการไม่หายและรุนแรงมากขึ้น คุณแม่อาจมีภาวะซึมเศร้าหลังคลอดต่อเนื่องนั่นเองค่ะ
ภาวะเศร้าหลังคลอด (Postpartum blue) เกิดจากการเปลี่ยนแปลงของระดับฮอร์โมน โดยเฉพาะคุณแม่มือใหม่ที่ยังปรับตัวหลังคลอดไม่ค่อยได้ ซึ่งภาวะนี้จะมีอาการหงุดหงิด เศร้า เสียใจ อารมณ์เปลี่ยนแปลงง่าย ร่างกายอ่อนเพลีย นอนไม่หลับ มีความกังวลเรื่องลูกระยะเวลาของอาการนี้อาจอยู่ประมาณ 5 วันหลังคลอด และจะหายไปเองภายใน 2 สัปดาห์ขึ้นอยู่กับคุณแม่แต่ละรายในช่วงที่คุณแม่หลังคลอดมีอาการ อาศัยเพียงแค่กำลังใจและการดูแลเอาใจใส่อย่างใกล้ชิดจากคนรอบข้าง ก็จะช่วยให้อาการดีขึ้นโดยไม่ต้องทำการรักษา
โรคซึมเศร้าหลังคลอด (Postpartum depression) เกิดจากความผิดปกติของอารมณ์หลังคลอดระดับปานกลางจนถึงรุนแรงโดยมีอาการเช่น นอนไม่หลับ เบื่ออาหาร ร้องไห้บ่อย อ่อนไหวง่าย บางครั้งหงุดหงิด ความผูกพันกับลูกหายไป บางครั้งเกิดอยากทำร้ายตัวเอง ทำร้ายลูกเป็นต้น ต้องได้รับการรักษาที่ถูกต้อง ด้วยการเข้ารับการบำบัดโดยนักจิตวิทยาคลินิก เพื่อทำความเข้าใจกับอาการต่างๆ ที่คุณแม่กำลังเผชิญอยู่รวมทั้งแรงสนับสนุนและการดูแลเอาใจใส่จากครอบครัวก็จะช่วยให้อาการดีขึ้น
ทั้งหมดนี้คือภาวะหลังคลอดที่อาจจะเกิดขึ้นได้ คุณแม่ควรสังเกตความผิดปกติที่เกิดขึ้นกับตนเองอยู่เสมอ ทั้งทางร่างกายและอารมณ์ หากคุณแม่หลังคลอดคนใดมีอาการผิดปกติ หรือเป็นนานเกินไป ควรปรึกษาแพทย์ทันที
วิธีดูแลตนเอง
อย่างไรก็ตาม สุขภาพจิตของคุณแม่หลังคลอดจึงมีความสำคัญอย่างยิ่ง ทั้งตัวคุณแม่เองและลูกน้อยค่ะ เพราะช่วงเวลานี้เป็นช่วงที่ร่างกายและจิตใจของคุณแม่กำลังปรับเปลี่ยนไปอย่างมาก การมีสุขภาพจิตที่ดีจะช่วยให้คุณแม่สามารถดูแลลูกน้อยได้อย่างมีความสุขและมีประสิทธิภาพมากขึ้น หรือหากคุณแม่กำลังเจอปัญหาเหล่านี้อยู่ ควรเข้ามาพบแพทย์เพื่อการรักษาที่ถูกต้อง และเหมาะสม โรงพยาบาลลานนา มีแพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านสูตินรีเวชกรรม หากท่านใดสนใจสามารถติดต่อสอบถามเพิ่มเติมได้ที่ ศูนย์สูตินรีเวชกรรม โทร. 052-134777
พญ. หทัยรัตน์ เรืองเดชณรงค์
แพทย์ผู้ชำนาญการด้านสูตินรีเวชกรรม